ئەکادیمیا قوتابی
They Wanted a Better Life
New York
Introduction- پێشەکی
On a sunny day, New York’s skyscrapers shine brightly as you travel into New York from JFK Airport. Then when you finally reach the East River and see Manhattan close up, the drama of this forest of huge buildings hits you hard.
You have now travelled many miles across New York. Although Manhattan is the oldest and most famous part, it is only one of the five boroughs. The one that you have been crossing ever since the airport is Brooklyn. The others are Queens, the Bronx and Staten Island. Together, they form a city of more than eight million people with an enormous mixture of cultures, traditions and human activities of every sort
د روژه‌كا حه‌تاڤدا ،ئاڤاهیین زور بلند یین نیویورك ب شێوه‌یه‌كى زه‌لال د برسقن ده‌مێ تو گه‌شته‌كێ دبه‌یه نیویورك ژفروكه‌خانا JFK و پاشى ل دوماهیێ ل ده‌مێ تو دگه‌هییه رویبارێ روژهه‌لات و ژ نێزیكه مه‌نهاتن د بینى .دیمه‌نێن ئه‌ڤێ دارستانا پرى ئاڤاهیێن زور مه‌زن دێ گه‌له‌ك كارتێكرنێ ل سه‌ر ته كه‌ن.
و نوكه ته گه‌له‌ك میل یێ دناڤ نیویورك دا برین. سه‌ره‌راى كو مه‌نهاتن كه‌ڤنترین و بناڤ و ده‌نك ترین پارچه یه به‌لێ بتنێ ئه‌و پارچه‌كه ژئه‌وان هه‌ر پێنچ ده‌ڤه‌رێن سه‌ربخو. ئه‌و ده‌ڤه‌را تو لێ ده‌رباز دبوى ژ فروكه خانێ بروكلینه. ده‌ڤه‌رێن دى كوین,برونكس,سته‌تن ئایله‌ند, ئه‌ڤ هه‌ر پێنچ ده‌ڤه‌ره پێكڤه باژێره‌كى پێك تینن كو ژماره‌یا ئاكنجیین وى پتره ژهه‌شت ملیون كه‌سا كو پێكهاتیه ژ تێكه‌له‌یه‌كى مه‌زن.
History- دیروک
Four centuries ago, Manhattan – just 13 miles long and less than two miles wide – was an island of woods, fields and streams that was home to native Americans. Then, in 1625, some Dutch people arrived and founded New Amsterdam. Soon after, they ‘bought’ the island for just $500 of goods. The British took over in 1664 and renamed the village New York. It began growing faster, and by 1830 it was the main centre of trade in the USA, which had been independent of British rule since 1776.
به‌رى چوار چه‌رخان، مه‌نهاتن، بتنێ 13 میلا یا درێژبوو و كێمتر ژ دوو میلا یا فره‌هبوو، ئه‌و گزیرته‌ك بوو ژ دارستان، زه‌ڤى و رویباران كو جهێ ئه‌مریكیێن ره‌سه‌ن بووز. پاشى، ل ساڵا 1625ز هنده‌ك كه‌سێن هوڵه‌ندى گه‌هشتن و ئه‌مسترداما نوى ئاڤاكرن. هه‌ر زوى پشتى هینگێ ئه‌وان ئه‌و گزیرته كڕى بتنێ ب 500 دولاران به‌رامبه‌ر كه‌ل و په‌لان. خه‌لكێ به‌ریتانى ئه‌مسترداما نوى ل ساڵا 1664 داگیركر و ناڤێ گوندى كره نیویورك، نیویورك بله‌ز ده‌ست ب به‌رفره‌هبوونێ كر تاكو ساڵا 1830ز نیویورك بوو سه‌نته‌رێ سه‌ره‌كى یێ بازرگانى ل ئه‌مریكا، كو ئازاد ژ ده‌ستهه‌لاتا به‌ریتانى ئازادبوو ل ساڵا 1776ز ێ.
Before 1800, most immigration had been from Britain, but then millions started coming, first from across Europe and then from all over the world. All wanted a better life than before. Many entered America through New York, and many of these stayed. Even today, half the population are either immigrants or children of immigrants. They still help to give the place its great energy.
به‌رى ساڵا 1800ز ێ باهرا پترا كوچبه‌ران ژ به‌ریتانیا بوون پاشى ب مه‌لیونه‌ها خه‌لكى ده‌ست ب هاتنێ كرن، ل ده‌ستپێكێ ژ ئه‌وروپا و پاشى ژ سه‌رانسه‌رى جیهانێ. هه‌مییان ژ یانه‌كا باشتر دڤییا. گه‌له‌ك هاتنه د ئه‌مریكا دا د رێیا نیویورك را، گه‌له‌ك ژوان مانه لوێرێ. خۆ ئه‌ڤروكه نیڤه‌ك ژ ئاكنجیێن نیویورك په‌نابه‌رن یانژى زاروكێن په‌نابه‌رانه. ئه‌و هێشتا هاریكارن كو ڤى جهى خوش بكه‌ن.
New York Today-نیویوركا ئەڤرۆ
New York has experienced bad times as well as good. For example, crime levels in the 1970s were extremely high. However, the city has recovered since then, and it remains a great national and international centre of banking, law, tourism, publishing, fashion, art, theatre and IT. It continues to attract the best and brightest from across America and around the world.
نیویورك یا د وه‌ختێن نه‌خۆش دا ده‌ربازبووى هه‌روه‌سا وه‌ختێن خۆش ژى، بو نمونه ئاستێ تاوانا ل ساڵێن 1970 گه‌له‌ك یێ بلندبوو. هه‌ر چاوابیت باژێر ژ هینگێ وه‌ره یێ زڤڕی ڤه، و یێ ماى سه‌نته‌ره‌كێ مه‌زن یێ به‌نكا لسه‌ر ئاستێ نه‌ته‌وه‌یى و نیڤ نه‌ته‌وه‌یى، یاسا، گه‌شتیارى، چاپ و به‌ڵاڤكرن، مودێل، هونه‌ر، شانۆ و ته‌كنولوژیا زانیارى. ئه‌ڤ ده‌ڤه‌ره بۆ سه‌رنج راكێشانا هه‌مى ئه‌مریكییا و سه‌رانسه‌رى جیهانێ بباشترین و گه‌شترین شێوه.
Seeing the city دیتنا باژێرى
No visitor sees everything, but you can see a lot from the top of the Empire State Building. With a height of 1,470 feet, it became the tallest building in the world when it opened in 1931, and it has remained a great tourist attraction ever since. On a clear day you can see for 80 miles. Look southwest over the banking district and on across the water to the famous Statue of Liberty. Look north towards Broadway, the theatre district. Look farther north and see Central Park, the great open space that New York saved as the city spread north in the nineteenth century.
چ گه‌شتیار هه‌مى تشتان نه‌شێن ببینن، لێ تو دشیێ گه‌له‌ك تشتان ببینى لسه‌ر ئاڤاهییێ ئیمپایه‌ر سته‌یت كو بلنداهییا وى ئاڤاهى 1470 پێیه. ئه‌ڤ ئاڤاهییه ببو بلندترین ئاڤاهى ل جیهانێ ده‌مى ل ساڵا 1931 ڤه‌كرى، و ژ هینگێ وه‌ره یێ ماى دیمه‌نه‌كێ گه‌شتیاریێ سه‌رنج راكێش، د روژه‌كا روون دا تو دشیێ ب دویراتییا 80 میلا ببینى. به‌رێ خۆبده باشورێ رۆژئاڤا هنداڤى ده‌ڤه‌را بازرگانیێن بانكا و ل هنداڤى ئاڤێ په‌یكه‌رێ ب ناڤ و ده‌نگێ ئازادیێ دێ بینى. به‌رێ خۆ بده باكورى دێ ده‌ڤه‌را شانویا بینى. به‌رێ خۆ بده دویرتر ل باكورى دێ پاركا ناڤین بینى. ئه‌و ده‌ڤه‌را ڤه‌كرییا مه‌زن كو نیویورك ئه‌و ده‌ڤه‌ر پاراستبوو ده‌مێ باژێر به‌ڵاڤبووى ل باكورى ل چه‌رخێ نوزدێ.